Aangifte nalatenschap

Ieder van ons wordt vroeg of laat geconfronteerd met een overlijden binnen zijn familie.Een heel emotionele gebeurtenis en net op dat moment worden de erfgenamen belast met een aantal verplichtingen, zoals het opstellen en indienen van de aangifte nalatenschap.

U mag deze aangifte van nalatenschap zelf opstellen. Doch gezien de opmaak ervan een grondige kennis van het fiscaal en burgerlijk recht vereist, doet u hiervoor best beroep op practici met kennis van zaken . Ons kantoor heeft doorheen de jaren een grondige expertise opgebouwd.

In dit artikel zoomen we even in op wat deze fiscale verplichting precies inhoudt.

Hoe ?

De aangifte van nalatenschap wordt ingediend middels een standaardformulier dat men kan terugvinden op de website van de Vlaamse belastingdienst.

Binnen welke termijn ?

De termijn is afhankelijk van de plaats van het overlijden.

Bij overlijden in België moet de aangifte worden ingediend binnen de vier maanden te rekenen vanaf de dag van het overlijden.

Bij overlijden in een ander land van de E.E.R. moet de aangifte worden ingediend binnen de vijf maanden te rekenen van het overlijden.

Komt u te overlijden buiten de E.E.R., dan is de termijn zes maand, opnieuw te rekenen vanaf de dag van het overlijden.

Op verzoek kan de termijn voor aangifte worden verlengd. In geval van verlenging van de aangiftetermijn zal er steeds belastingverhoging verschuldigd zijn.

Bij wiens overlijden moet de aangifte worden ingediend ?

Een aangifte moet worden ingediend bij overlijden van een Belgisch rijksinwoner; én eveneens bij overlijden van een niet-rijksinwoner wanneer deze in België gelegen onroerende goederen bezat.

Door wie moet de aangifte worden ingediend ?

Betreft het een nalatenschap van een Belgisch rijksinwoner, dan moeten de wettelijke erfgenamen en algemene legatarissen de aangifte indienen.

Betreft het een nalatenschap van een niet-rijksinwoner, dan moet de aangifte ingediend worden door de personen die de in België gelegen onroerende goederen uit de nalatenschap verkrijgen.

Waar moet de aangifte worden ingediend ?

Criterium is de fiscale woonplaats van de overledene. Indien de overledene in de laatste vijf jaar voor zijn overlijden zijn fiscale woonplaats had in het Vlaams Gewest, dan wordt de aangifte ingediend bij de Vlaamse belastingdienst. Indien de overledene gedurende voornoemde periode in meerdere gewesten zijn fiscale woonplaats heeft gehad, is het gewest bevoegd waar de overledene gedurende deze vijf jaar het langst zijn fiscale woonplaats heeft gehad.

Welke gegevens worden in de aangifte nalatenschap opgenomen ?

In de aangifte worden alle gegevens opgenomen opdat de berekening van de erfbelasting correct zou kunnen gebeuren, onder meer:

• Wie wat uit de nalatenschap verkrijgt.

• De juiste samenstelling van de nalatenschap.
  • Als de overledene een Belgisch rijksinwoner was, moet zijn wereldwijd vermogen, dit wil zeggen alle roerende en onroerende goederen zowel in binnen-en buitenland, worden aangegeven.
  • Nauwkeurige beschrijving van alle roerende goederen, bijvoorbeeld bankrekeningen, beleggingen, kluizen, inboedel, verzamelingen, auto’s, caravans, boten, …
  • Nauwkeurige beschrijving van alle onroerende goederen.
  • Let wel, ook goederen die op het eerste zicht niet tot de nalatenschap van de overledene behoren, kunnen aan erfbelasting worden onderworpen, bijvoorbeeld, kapitaal of rente verkregen uit door de overledene afgesloten levensverzekeringen, roerende goederen die reeds geschonken waren doch waarbij deze schenking niet ouder is dan drie jaar én waarop geen schenkbelasting werd betaald, …

• De waarde van de goederen die tot de nalatenschap behoren:
  • De waarde van de aan te geven goederen is de verkoopwaarde op de dag van het overlijden; voor financiële instrumenten hebt u de keuze uit drie waarderingstijdstippen[1]
  • Voor onroerende goederen zijn er drie manieren om de waarde te bepalen : 
    • ofwel doen de erfgenamen zelf een schatting.
    • ofwel een waardering door een erkend schatter-expert.
    • ofwel een aanvraag tot bindende schatting.

De keuze voor een bepaalde manier van waarderen wordt best goed overwogen, rekening houdend met de specifieke gevolgen van elke waardering. Ook een geplande verkoop of verdeling van het onroerend goed kort na het overlijden zal een invloed hebben.

• Een aantal kosten en schulden kunnen als passief worden afgetrokken van het actief van de nalatenschap, zijnde: 
  • de begrafeniskosten.
  • de schulden van de overledene die bestaan op het ogenblik van zijn overlijden (kosten laatste ziekte, facturen telefoon, water, elektriciteit …, belastingen) en die nog niet betaald waren.

U kan kiezen om het werkelijk passief aan te tonen aan de hand van bewijsstukken of u kan kiezen voor een forfait[2].

• Ook moeten in de aangifte een aantal vermeldingen worden opgenomen, onder meer:
  • Of de overledene binnen de drie jaar voor zijn overlijden schenkingen heeft gedaan én of hierop schenkbelasting werd betaald. Indien geen schenkbelasting werd betaald (bv bij de niet-geregistreerde bankgift), zal alsnog de erfbelasting verschuldigd zijn
  • Of de overledene het vruchtgebruik had van goederen.
  • Of de overledene met fideïcommis bezwaarde goederen bezat.

Vereenvoudiging op komst?

Er zijn plannen om het indienen van deze aangifte nalatenschap volledig te digitaliseren. De bedoeling zou zijn dat naar aanleiding van het overlijden, een voorstel van aangifte wordt toegestuurd aan de erfgenamen, waarop een aantal gegevens vooraf ingevuld zijn; vergelijkbaar dus met de belastingaangifte. Op die manier zou men de aangifte nalatenschap willen vereenvoudigen zodat voor minder complexe dossiers de burger zelf de aangifte nalatenschap kan indienen.

[1] Voor deze uiteenzetting zou verdere info ons wat te ver leiden. Neem gerust contact op met onze vermogensplanners voor meer uitleg.

[2] Ook hier verwijzen we naar onze experten voor meer uitleg.