Uitzonderlijke situaties vragen uitzonderlijke maatregelen …  

Zo leidde de start van de Covid19-pandemie tot de invoering van de soepele regeling tijdelijke werkloosheid omwille van overmacht “Covid 19”.

Deze vereenvoudigde regeling voor werkloosheid overmacht werd een aantal keer verlengd en ook toegepast voor de oorlog in Oekraïne.  

Echter loopt dit nu definitief af op 30 juni 2022.



Werkgevers die vanaf 1 juli nog werkloosheid  wensen te gebruiken, hetzij  als gevolg van de Covid19, oorlog in Oekraïne of verminderd werk, dienen de gewone tijdelijke werkloosheid wegens economische reden in te voeren. Om gebruik te maken van dit systeem moeten er stappen ondernomen worden voorafgaand aan de invoering en tijdens de looptijd van de werkloosheid. Ook is er een essentieel verschil tussen het systeem van arbeiders en bedienden. Met dit artikel frissen we graag de belangrijkste zaken in verband met werkloosheid op.

Tijdelijke werkloosheid economische reden arbeiders:

In periode van gebrek aan werk wegens economische factoren kan de werkgever voor de arbeiders het stelsel van tijdelijke werkloosheid inroepen. 

Naargelang de intensiteit van de werkloosheid kan er gekozen worden uit volgende systemen:

1. Volledige schorsing: hierdoor kan een arbeider gedurende max. 4 weken werkloos gesteld worden.  Wanneer er toch voldoende werk is, kan de werknemer toch (al of niet gedeeltelijk) tewerkgesteld worden in die 4 weken. 

2. Gedeeltelijke arbeid:  is een regeling waarin arbeidsdagen worden afgewisseld met werkloosheidsdagen.  Grote schorsing is een systeem waarbij de arbeider minimum 1 dag per week of 2 dagen per 2 weken werkt.  De arbeider kan dus max. 4 dagen per week of 8 dagen op 2 weken werkloos gesteld worden. Dit systeem kan ingevoerd worden voor 3 maanden.  Is er voldoende werk om de werknemer minstens 3 dagen per week of 1 week op 2 te laten werken, dan kan er Kleine schorsing ingevoerd worden. Hier zijn er max. 2 dagen werkloosheid per week of 5 werkloosheidsdagen op  2 weken. Deze aanvraag kan lopen voor 1 jaar. 

De periodes kunnen opnieuw ingevoerd worden mits een nieuwe voorafgaandelijke elektronische mededeling (zie onder).  In het oorspronkelijke systeem dient er tussen 2 aanvragen een verplichte werkweek gerespecteerd te worden.

Tot 31.12.2022 geldt er voor de regeling volledige schorsing een soepele ligging van de verplichte werkweek. De werkgever kan zo 2 of 3 periodes  van max 4 weken aanvragen zonder een werkweek te voorzien.  Na max 12 weken (3 aanvragen van 4 weken) voorziet hij dan 3 werkweken na elkaar vóór hij dan opnieuw een systeem van volledige schorsing kan invoeren.



In een aantal sectoren kunnen er ook afwijkende regelingen zijn betreffende de aanvraag of uitvoering van de economische werkloosheid.

Schorsing bedienden ingevolge werkgebrek voor ondernemingen in moeilijkheden

Onder bepaalde preliminaire voorwaarden kan een onderneming ook bedienden economisch werkloos stellen. Zo moet het gebruik van deze maatregel voorzien zijn in een sectorale CAO, een ondernemings-CAO of een goedgekeurd ondernemingsplan. Tot 30 juni 2023 kunnen ondernemingen die niet vallen over bovenstaande CAO’s of ondernemingsplan zich ook beroepen op CAO nr. 159 van de Nationale arbeidsraad.



De onderneming moet ook aantonen dat het een onderneming in moeilijkheden is. Dit kan door te bewijzen dat ze aan één van de volgende voorwaarden voldoet:

• een daling van minimum 10% van de omzet (volgens de btw-aangifte), de productie of de bestellingen. Normaal is dit ten opzichte van 1 of 2 jaar terug. Tot 31/12/2022 kan er ook vergeleken worden met de gegevens van 2019.

• een graad van tijdelijke werkloosheid bij arbeiders van minstens 10% in het laatste aangegeven DMFA kwartaal.

• de onderneming is door de minister van Werk erkend als onderneming in moeilijkheden, op basis van onvoorziene omstandigheden die op korte termijn een substantiële daling van de omzet, de productie of het aantal bestellingen tot gevolg hebben.

Deze voorwaarde dient voorafgaandelijk aangetoond te worden door een document C106A(-overgangsmaatregel) aangetekend te versturen of te mailen aan het bevoegde RVA-kantoor. Is er aan de preliminaire voorwaarden voldaan dan kan er werkloosheid ingevoerd worden. Hierbij zijn er 2 soorten:

• De volledige schorsing  (max 16 weken per kalenderjaar)
• Een regeling van gedeeltelijke arbeid met ten minste 2 arbeidsdagen per week (max 26 weken per kalenderjaar)

De spreiding van de schorsing heeft geen belang en er dient geen week werkhervatting te zijn tussen twee mededelingen. Beide systemen kunnen gebruikt worden, maar niet aanvullend. Dus niet EN 16 weken volledig EN 26 weken gedeeltelijk.  Hierbij wordt 1 week volledig aanzien als 2 weken gedeeltelijke schorsing.  

Gemeenschappelijke bepalingen 

De werkloosheid kan niet zomaar ingevoerd worden.  Zowel voor de werkloosheid arbeiders als bedienden dient er voorafgaandelijk een elektronische mededeling te gebeuren aan het bevoegde RVA kantoor van de exploitatiezetel van de onderneming. Door een tijdelijke versoepeling dient dit minstens 3 kalenderdagen (oorspronkelijke systeem is 7 kalenderdagen) voor de startdatum van de werkloosheid te gebeuren.

Hierin wordt onder andere de duur vermeld en welke schorsing er wordt ingevoerd. Ook de werknemers en (indien deze er is) de ondernemingsraad  of vakbondsafgevaardigden dienen op de hoogte gebracht te worden van uw voornemen werkloosheid in te voeren. Tevens dient er iedere maand voor iedere werknemer een elektronische melding te gebeuren van elke eerste effectieve werkloosheidsdag van die maand.  Dit kan ten  vroegste de vijfde werkdag vóór, en ten laatste de dag ná, de eerste werkloosheidsdag. Na de betreffende maand dient de werkgever (of dienstverrichter/ sociaal secretariaat) nog een elektronische aangifte ASR 5 door te geven.

Een laatste versoepeling van het systeem is dat er in 2022 nog geen C32A documenten moeten overhandigd worden aan de werkloos gestelde werknemers.

Werkloosheid slecht weer

In bepaalde sectoren kan er voor arbeiders werkloosheid ingeroepen worden wegens slechte weersomstandigheden. Het moet gaan om ongunstige weersomstandigheden (regen, vorst, hitte) die van die aard zijn dat zij de uitvoering van het werk onmogelijk maken. 



De werkgever moet voor elke werknemer de eerste effectieve werkloosheidsdag per maand melden aan de RVA via de elektronische “Maandelijkse mededeling van de 1ste effectieve werkloosheidsdag". Na de maand voert de werkgever (of dienstverrichter/sociaal secretariaat) de ASR, scenario 5 uit.

Sancties

Bij het niet correct uitvoeren van de nodige stappen bij het stelsel van werkloosheid kan de RVA weigeren om de werkloosheidsvergoeding toe te kennen aan de werknemer. Gevolg is dat deze dagen dan toch betaald moeten worden door de werkgever, ook al heeft de werknemer niet gepresteerd.

Vandaar nog even ter samenvatting en herinnering:

Werknemers werkloos stellen kan mits:

• aantonen dat aan preliminaire voorwaarden voldaan is 
• Enkel voor bedienden van toepassing
• Voorafgaandelijke mededeling aan de RVA  
• minstens 3 kalender op voorhand (Vanaf 1/1/2023 7 kalenderdagen)
• Elektronische Mededeling eerste
• effectieve werkloosheidsdag van de maand
• Voor elke werknemer
• ASR scenario 5
• Na de betreffende maand

Hebt u vragen aarzel dan niet om contact op te nemen met payroll@decostere.be.